1970’lerde başlanan mısırdan yüksek fruktoz içerikli mısır şurubu üretiminde, 1980’lerde yılda 3 milyon ton olan üretim, günümüzde 20-30 milyon tonun üzerine çıkmıştır. Oysa 1926’dan bu yana ülkemizde şekerin ana maddesi pancardır.

Nişasta bazlı şeker veya yüksek fruktozlu mısır şurubu; mısır ve patates gibi nişasta kaynaklarından türetilen, şekere alternatif fonksiyonel özelliklerinden ziyade ekonomik nedenlerle gıda ve diğer sektörler tarafından sıklıkla kullanılan bir şeker türüdür. Yüksek fruktozlu mısır şurubunun dünya genelinde yoğun olarak üretilmesinin başlıca sebepleri arasında ucuz olması, kristal şekere göre yaklaşık 2.5 kat daha tatlı olması, likit olduğu için gıdalara katıldığı zaman daha çabuk erimesi ve daha kolay taşınması sayılabilir. Bu da gıda üreticileri için daha düşük maliyet ve daha yüksek kar anlamına gelmektedir.

Yüksek fruktozlu mısır şurubu alkollü, gazlı, kolalı içeceklerde, tat verici olarak meyve suyu sanayisinde, tadı artırma ve fermante edilebilen özelliği ile de çikolata, şekerleme, tatlı, bisküvi ve unlu mamullerin üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca raf ömrünü uzatma ve nem dengesini koruma amacıyla da kullanılan yüksek fruktozlu mısır şurubu; süt ürünleri (özellikle yoğurt), ketçap, mayonez, tonik, buzlu çay ve hazır çorba gibi işlenmiş gıdalarda ve meyve-sebze ürünlerinin salamurasında yer almakta ve balın kıvamının artırılmasında da kullanılmaktadır.

Yüksek fruktozlu mısır şurubunda bulunan fruktoz, glukozla karşılaştırıldığında glukoza göre daha hızlı yağa dönüşmektedir. Ayrıca daha az insülin ve leptin salınmasına, dolayısıyla tokluk hissinin de baskılanmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte serbest yağ asitlerinin yağa dönüşmesini artırıp obeziteye yol açmaktadır.

Pekmezde, balda, meyve ve sebzelerin birçoğunda fruktoz doğal olarak bulunan bir şeker türüdür. Aşırı miktarlarda alınmaması halinde zararlı değildir, hatta vücudun glikozu işlemesi süreçlerine katkıda bulunur. Ancak aşırı miktarlarda tüketilmesi, vücudun işleyebileceği kapasitenin üzerine çıkmasına yol açar. Bu nedenle tüketilen miktar (doz) çok önemlidir ve kontrol altında tutulmalıdır.

Bilim insanlarına göre fruktoz masum bir şeker cinsi değildir. Kilo almaya, insülin direncini tetikleyerek şeker hastalığına yol açabilir. Tıp otoriteleri, fruktozlu gıda ürünlerinin şişmanlatıcı etkisi üzerinde hemfikirdir. Bağımsız bilim insanları, aşırı tüketilen fruktozun pankreas kanserine, kalp hastalıklarına, karaciğer yetmezliğine, obeziteye ve metabolik sendroma yol açtığını ileri sürmektedirler.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi Nisan 2008’de içeriği yüksek fruktoz olan meyveli ürünleri suni tatlandırıcılı olarak kabul etmiştir. ABD bilim adamları bunun da obeziteyi tetiklediğini ortaya koyarak yüzde 10’luk kotayı yüzde 8’e düşürmüştür. AB ülkelerinin aşağı yukarı hepsinde NBŞ’ye konulan kotayla birlikte NBŞ ile beslenmeyi reddeden birçok AB ülkesi vardır. Avusturya hiçbir şekilde Nişasta Bazlı Şeker üretimi yapmıyor. Çekya, Danimarka, Hollanda, Fransa, İrlanda, İsveç, Litvanya, Portekiz, Slovenya, Yunanistan’da NBŞ üretimi yapılmamaktadır. NBŞ’nin insan sağlığına verdiği zararlarla ilgili tartışmalar devam etmekte ve sağlık sebeplerinden dolayı üretimi sınırlandırılmaktadır.

AB ülkeleri de yüksek fruktozlu mısır şurubu (NBŞ) üretim kotasına tabidir. Örneğin 1999-2001 yılları arasında yılda 18.6 milyon ton şeker üretilirken kota nedeniyle 2005’te yüksek fruktozlu mısır şurubu üretimi 303 bin ton ile sınırlı tutulmuştur.

Japonya’da yüksek fruktozlu mısır şurubu, ABD’den ithal edilen mısırdan üretilmektedir ve üretim miktarı hükümet tarafından düzenlenmektedir. 2007-2012 yılları arasında yüksek fruktozlu mısır şurubunun Japon tatlandırıcı pazarındaki payı yüzde 27 ila 30 arasında gerçekleşmiştir.

Vakfımızın Çabaları Sonuç Verdi…

15 Mart 2018 tarihi itibarıyla TBMM Genel Kurulu’nda nişasta bazlı şeker kotasının %10’dan %5’e düşürülmesine ilişkin önerge kabul edildi. TBMM Genel Kurulu’nda Vergi Kanunları ile bazı Kanun ve KHK’larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı görüşüldü. Verilen önerge ile 47.madde kabul edildi.